Basyoo
Streta vojo al fora interno:
El Kasasima ĝis Matusima
(Tradukis en Esperanton kaj rimarkigis Teruhiro Sasaki)
ࠊࡣேࢇࡽ࡞⛬ࡃࡘ࠸ࡣሯࡢ୰ᑗᐇ᪉⸨ࠊࡣࢀධ㒆ࡢࡲࡋ➟ࠊ㐣ࢆᇛࡢ▼ᦾⓑࡳࡪ࠶
ࠋࡺࡋࢆࡾ࠶ⷧࡢࡳࡓ♫ࡢ⚄♽㐨ࠊபᔱ➟ࢃࡢ࣑ࢆ㔛ࡢᒣ㝿ࡿࡺぢྑ㐶ࡾࡼ
Trapasinte tra mallarĝa vojeto, nomata Abumizuri [vojeto, kie piedingoj frotiĝas], kaj
preteririnte kastelon de Shiroishi [blanka ŝtono], ni eniris en la distrikton Kasashima
[Pluvĉapela aŭ ombrela insulo], do demandis, kie troviĝas la tombo de la vicgeneralo
Hujiwara Sanekata, oni respondis: “La montpieda vilaĝo, kiu estas videbla dekstre fore de ĉi
tie, nomiĝas Minowa Kasashima, ĝis nun tie ekzistas la sanktejo de vojdio kaj kreskas
miskantoj kiel memoraĵo”.
Rim: Hujiwara Sanekata [?-998] estas poeto, investi Rim ta kiel guberniestro de norda provinco
Mucu kaj mortinta apud la vojaĝdio Kasashima. Li estis kuzo de la potenculo Mitinaga kaj
estis rigardata kiel amato de Seishonagon.
Rim: Miskantoj kiel memoraĵo estas kantitaj de Saig Rim you, kiam li adorvizitis la tombon de
Sanekata. Saigyou versis jene:
Ne putras la nomo, kiun oni restigis ĉi tie, kie kreskas miskantoj por memoraĵo.
[Kuti mo senu sono na bakari wo todome oki te kareno no susuki katami nizo miru]
ࡲࡋ➟ࢃࡢࡳࠊࡿ㐣࡚ࡾࡸࡵ࡞ࡽ࡞ࡑࡼࠊࡣࢀౝࢀࡘ㌟ࠊࡃࡋ࠶࠸㐨᭶㞵ࡢṈẚ
ࠊࡾࡓࢀࡩᢡࡢ᭶㞵ࡶ
➟ᔱࡉࡇࡘ࠸ࡣ᭶ࡾࡠࡢ㐨
ࡿᐟᒾ
Vojo fariĝis aĉa pro lastatempa maja pluvo kaj krome mi laciĝis je korpo, tial ni preterpasis
ĝin, nur vidante malproksime, tamen mi faris verson sekvan, ĉar mi venis ĉi tien, al Minowa
Kasashima [pluvomantelo kaj ombrelo], ĝuste en la pluvsezono de majo.
Kasashima, Pluvĉapela insulo,
Kie ĝi troviĝas nun en majo?
Dum pluvego kaj kota vojo
[Kasasima wa izuko satsuki no nukari michi]
Ni tranoktis en Iwanuma [Roka marĉo]
Rim.: Pro maja pluvego Basyoo ne povis atingi la po Rim ezian lokon “Kasasima [la signifo estas
Pluvĉapela insulo”, ligita kun famaj poetoj, Sanekata kaj Saigyou. En lia hajko estas
esprimita sopiro al pluvovestejo kaj al grandaj antikvaj poetoj. Vojo al ili estas barita de
pluvo kaj koto. I. a. Basyoo preteriris Kasasima post sia vizito de Takekuma.
ࡽࡋࡍࡣ࡞ࡋ࠺ጼࡢࡋࡴࠊ࡚ࢀࢃᮌࡾࡼᅵ㝿ࡣ᰿ࠋࢀࡍࣁᚰᆅࡿぬ┠ࡑࡇᯇࡢṊ㝰
࡞ࡿࡽࡏᮺᶫࡢᕝྡྲྀ࡚ఆࢆṈᮌࠊேࡋࡾୗ࡚ࡳࡢࡘࡴ᫇ ࠋࢶฟࡦࡶ࠾ᅉἲᖌ⬟ඛࡿ
ࠊ⪺ࡋࡏ࡞⥅᳜ࣁࡦࡿ࠶ࠊఆࣁࡿ࠶ࠎ௦ࠋࡾࡓࡳࡼࣁࡋ࡞ࡶ㊧ࡦࡓṈࣁᯇࠊࡸࡣࢀ࠶
ࠊ㐜ᱜࡏ⏦ࡏࡳᯇࡢࡲࡃࡅࡓࠋࡋౝࢇ࡞ࡁࡋࡅࡢᯇࡁࡓ࡚ࡵࠊ࡚ࡦࡢ࣯ࡕࡓࡢᑗ༓ṓ
ࠊࣂࢀࡅࡾࡓࡋู㤃࣯ࡢࡶபᣲⓑ
ࢩ᭶㉺୕ࢆᮌࡣᯇࡾࡼᱜ
Okulfrape vekiga ŝajnas al mi la pino de Takekuma. Je la tero el unu radiko dividiĝas du
pinarboj. Montriĝas, ke ĝi ne perdis la tian formon, kia estis antaŭe. Antaŭ ĉio mi rememoris
pri bonzpoeto Nouin, versinta: “Nenia postsigno de la pino estas jam trovebla”. Tiam ne
videblis la pinarbo pro tio, ke iu gubeniestro, enoficigita en la provinco Mutu, tranĉis ĉi tiujn
pinojn kaj uzis ilin kiel fostoj por la ponto trans la rivero Natori. Mi aŭdis, ke de generacioj al
generacioj oni aŭ tranĉadis aŭ plantadis ilin, tial do nun ili havas tiel bonordan jarmilan
formon, kiel admirindaj pinarboj. Kyohaku, mia lernanto, iam sendis al mi la sekvan
donacan verson je vojaĝo.
Pinarbojn en Takekuma
montrigu al majstro,
Ha, ĉerizo malfrua
[Takekuma no matu mise mouse osozakura]
Al tio mi respondas per sekva verso,
Post ĉerizfloroj
Ĝis la du-arba pino
Pasas jam tria monato
[Sakura yori matsu wa hutaki wo mitsuki koshi]
Rim.: La pinarbo de Takekuma, plantita de provinces Rim tro Huziwara Motoyosi, fariĝis la poezia
temo por multe da poetoj, inkluzive de Saigyou, Nouin k. a. Nouin [988-1058?] estas
bonzo-poeto kaj kompilis parnas-gvidolibron „Nouin Utamakura”. Liaj poemoj estis
publikigitaj en diversaj poemaroj, „Gosyuui syuu”, „Nouin-housi syuu”, „Gengen syuu”.
En nordo floras ĉerizo malfrue. Kyohaku esperas, ke Bsyoo vidos norde ne nur malfruajn
ĉerizflorojn, sed ankaŭ faman pinarbon en Takekuma. Responde al Kyohaku, Basyoo versis,
ke trian monaton post la ekvojaĝo el ĉefurbo Edo kun ĉerizfloroj li atingis la faman poezian
lokon Takekuma por vidi la dutrunkan pinon. “Pino=matu” en japana lingvo, havas ankaŭ
signifon “atendi” kaj “tria=mitu” havas signifon “vidi”, tial do Basyoo inkluzivigis sian ĝojon
je “vido” de pinarbo, longe “atendita”.
Rim.: Kyohaku, komercisto, estas unu el lernantoj d Rim e Basyoo ekde la du-voluma poemaro
“Minasiguri”(publikigita en 1683). Lia familia nomo estas Kusakabe. Oni supozas, ke li
devenis de la provinco Oku, proksime de Takekuma. Li mortis en 1696. Unu el kompilintoj de
poemaroj “Batei 200 in [200 rimoj de ĉevalhufoj]”(1682) kaj “1000 hajkoj en kvar
sezonoj”(1689).
ྡྲྀᕝ࡚ࡘࡓࢃࢆྎධࡃࡩࡵࡸ࠶ࠋ᪥ஓࠋ᪑ᐟ࡚ࡵࡶࢆᅄ᪥㏸␃ࠋࢫ∓⏬ᕤຍྑ⾨㛛
⨨⪄ࢆࢁࡇྡࡠࡽ࡞ࡓࡉᖺẚࡢࡶࡢࡇࠋࡿ࡞ேࡿ▱ࠊ࡚⪺ࡢࡶࡿ࠶ᚰ⪵ࠋࡾ࠶ࡢࡶப
ࡋ࣯ࡘ㔝ࡇࡼ⏣⊒/ࠋࡿࡽࡸࡦࡶ࠾ẼⰍࡢ⛅ࠊ࡚ࡦ࠶ࡾⴗⱱࡢᐑᇛ㔝ࠋࢫෆ᪥୍ࠊ࡚ࡣࢀౝ
ࣁࢀࡅࡩ㟢ࡃࡶ᫇ࠋࡑபୗࡢᮌࢆ∓ࠊ࡚ධᯘࡢᯇࡠࡽࡶࡶࡅ᪥ࠋဏẚஓࡦࡏ࠶ࡣᒸ
ࠋࢀࡓࡳࡼࣁࡉ࣑ࡦࡽࡩࡉ࣑ࡑࡇ
Transiris riveron Natori kaj eniris en la urbon Sendai. Tio estas en la tago por ornami per
irido. Serĉis loĝejon kaj restis tie dum 4-5 tagoj. Ĉi tie loĝas unu pentristo, nomata Kaemon.
Mi aŭdas, ke li estas klerulo, do konatiĝis kun li. Li ĉiĉeronis unu tagon, ĉar li diris, ke li
longe esploras vidindejojn kaj ne konatajn poeziajn lokojn. Kreskas multe da arbustoj de
lespedezo en la kampo Miyagino, do mi imagis al mi aŭtunan pejzaĝon. Estus bela sur
montetoj de Tamada, Yokono kaj Tutuzigaoka tiam, kiam florus asebio. Eniris en la
pinarbaron, kien eĉ ne penetras lumo, nomatan Kinosita [Sub arboj]. Tie multe rosas, kiel
antaŭe, oni en la poemaro Kokinsyuu versis: “Lakeo, diru al via sinjoro, Ombrelon!”
Rim.: Antaŭtage de Knaba festo [Duoblokvina] oni or Rim namis tegmentojn kaj alerojn per
iridofloroj. Basyoo alvenis al Sendai vespere en 4-a de 5-a monato (20-a de junio laŭ nuna
kalendaro).
Rim.: Pri tio, kiu estis Kaemon, estas du divesaj o Rim pinioj. Unu konsideras lin Yamadaya
Kaemon, ĉizisto. Alia – Kitanoya Kaemon, disciplo de fama hajkisto Ooyodo Mitikaze
(1639-1707) . Laŭ Sora, estas skribite, ke “5-a tago ni vizitis Mitikaze, sed ne povis vidi lin,
poste ni renkontiĝis kun Kitanoya Kaemon kaj sciiĝis pri detalo”.
Rim.: Rilate al asebio [Pieris japonika], Basyoo me Rim morigas la utaon de Minamoto no Tosiyori
(1055-1129):
Paŝtatan sur montetoj Tamada, Yokono,
Gregon de ĉevaloj ligu en stalon,
Nun floras asebio sur Tutuzigaoka
[Toritunage Tamada Yokota no hanare goma Tutuzinooka ni asemi saku nari]
Ĉevaloj ebriiĝas, se ili manĝas foliojn aŭ florojn de asebio. Vorto de “asebi” estas japane
skribita per ideogramoj Ĉeval-Ebria-Arbo.
Rim.: En Kokinsyuu troviĝas unu utao: Rim
Diru, al via sinjoro, “Ombrelon”,
En la kampo de Miyagino, ĉe Kinosita,
Malsekigas vin roso pli multe ol pluvo
[Misaburahi mikasa to mouse Miyagino no Kinosita tuyu wa ame ni masareri]
Basyoo skribis pri Miyagino en iu prozo “Ombrelo”: “Ĉu ĝi estos la ombrelo de Saigyou aŭ
la ombrelo por neĝo ĉe Su Dongpo. Kun ĉi tiu ombrelo mi spektu roson en Miyagino, aŭ mi iru
kun bastono sub ĉielo sur Wu en Ĉinio.”
⸆ᖌᇽ࣭ኳ⚄ࡢᚚ♫࡚ࡳ࠾࡞㺂᪥ࠋࡠࢀࡃࣁᯇ⊱ᔱ࣭ሷࡢࡲᡤࠎ⏬࡚ࡁ㏦ࠋࡿୟ⤃
ࠋࡍࡣࡽ࠶ࢆᐇࡢ࡚ࡾ⮳∓ࠊࡢࡶࢀࡋࡢ㢼ὶࡑࡇࣁࢀࡉࠋࡍࡅࡴ࡞ࡣ㊊ⲡ㠠ࡿࡓࡅࡘ⥴ᰁࡢ
⥴ࡢⲡ㠠ࢇ⤖ⲡ㊊ࡵࡸ࠶
Adorvizitis templon Yakushi, sanktejon Tenjin, kaj tiu tago krepuskiĝis. La pentristo, i. a,
donacis al mi skizojn de kelkaj lokoj de Matsushima, Shiogama, kiujn li desegnis. Kaj li donis
al ni ĉe adiaŭo du parojn da pajlsandaloj kun malhelbluaj laĉoj [koloro de irido]. Li estas ja
tia, fajna klerulo, aperigis sian veran esencon per tiu konduto.
Kvazaŭ irido,
Garnas piedojn
Laĉoj aligitaj al pajlsandaloj.
[Ayame gusa asi ni musuban warazi no wo]
Rim.: Novaj pajlsandaloj kun bluaj laĉetoj ĝuste ak Rim ordas kun koloro de simbola floro de irido
por festi la Tagon de knaboj.
ᅜࠊ࡚ㄪࢆ⳺Ⳣࡢ༑ⱬࠎᖺࡶࠋⳢ᭷ࡢ༑ⱬᒣ㝿ࡢ⣽㐨ࡢࡃ࠾ࠊࣁ足ࡾࡓ࡚ࡏࡲᅗ⏬ᙼ
ࠋࡾபࢫ⫣Ᏺ
Laŭ la krokizita mapo ni iris la stretan vojeton al fora interno, kaj ĉe montpiedo kreskas
karekso, fama ĉi-tiea produkto nomata Tohu-no-Suge. Mi aŭdas, eĉ nun ĉiujare oni tributas
al guberniestro ensemblon el kareksaj matoj.
Rim.: Aperas ĉi tie la nomo de vojo kiel “Streta vo Rim jeto al fora interno”. Basyoo prenis ĉi tiun
nomon por la titolo de sia tuta vojaĝlibro. Antaŭ Basyoo la nomo de vojo estis notita en
multaj libroj, ekzemple en “Angya bunsyuu” (Kolekto dum migrado, 1687) de Mitikaze, sed
tiel nomiĝis nur mallonga vojo ĉirkaŭ la ĉefurbo de Oku provinco. Basyoo uzas la nomon ne
nur por propra lokonomo, sed por prezentado de tuta sia vivo.
⥔ᅄࠋᏐᗃஓᩥ࡚✸ࢆⱏࠊᑻィṃ୕ᶓࠊභᑻవࢧ㧗ࣁࡳࡩ▼ࡢࡘ ࠋ᭷ࢽᕷᕝᮧከ㈡ᇛ☃ ና
ᅜ⏺அᩘ㔛ࠋࡍࡿࡋࢆṈᇛࠊ⚄டඖᖺࠊᣨᐹ㙠Ᏺⱬᑗ㌷㔝ᮅ⮧ᮾேஅᡤ㔛ஓࠋኳᖹᐆᏐභᖺࠊ
ཧ㆟ᮾᾏᮾᒣ⠇ᗘྠᑗ㌷ᜨ⨾ᮅ⮧⋈ಟ㐀⪋ࠊ༑᭶୍᪥᭷ࠋ⪷Ṋⓚᖇࡢᚚࡴࠋࡾࢀࡓ࠶
ᅵ࡚ᇙࡣ▼ࠊࡾࡲࡓࡽ࠶㐨࡚ᕝὶࠊᒣᔂࠊࡶ࠸ࡩఏࡾࡓࡃከᯖḷࡿ⨨ࡳࡼࡾࡼࡋ
࡚ࡾ⮳∓ࠊࢆࡳࡢࡠࡽ࡞ࡋࡓ㊧ࠊ࡚ࡋ௦ኚࡾ⛣ࠊࡣࢀࡣⱝᮌࠊ࡚⪂ࣁᮌࠊࢀࡃ
ὂࠊ࡚ࢀࡍࢃࢆປࡢ᪑⨹ࠊᝋࡢᏑࠊᚨ୍ࡢ⬮足ࠋࢫ㜀ࢆᚰࡢேྂ๓║ࠊグᛕࡢ༓ṓࡁ࡞࠸
ࠋஓࡾࡣࡿⴠࡶ
La ŝtona monumento “Tubo-no-Isibumi”. Ĝi troviĝas ĉe la kastelo Taga en la vilaĝo
Itikawa.
La monumento havas altecon je 180 cm kaj larĝecon je 90 cm. Muskokovrite, literoj estas
apenaŭ rimarkeblaj. Skribita estas distanco ĝis landlimoj de kvar direktoj. Kaj ankaŭ estas
lapidarigitaj jenaj vortoj: “Ĉi tiu kastelo estas fondita de generalo Oono-ason-Azumabito,
Inspektoro=komandoro de garnizono, en la unua jaro de Zinki [j.724]. Ĝin restaŭris
kancelariano Emi-no-ason Asakari, generalo-gubernatoro de Orientaj maroj kaj montoj, 1-a
tago de 12-a monato en la sesa jaro de Tenpyohoozi [j.762]”.
Tio estis la epoko de Imperatoro Syoomu. Kvankam multe da poezioj transdiras de antikva
tempo pri la historio, tamen montoj detruiĝadis, riveroj fluadis, vojoj ŝanĝiĝis, ŝtonoj
enteriĝis kaj kaŝiĝis sub la tero, arboj maljuniĝis kaj anstataŭiĝis per arbidoj. Tempoj
trapasis kaj preskaŭ ĉiuj ruinoj de lokoj fariĝis ne konataj, sed ĉi tie troviĝas la nedubebla
atesto de miljaro kaj nun per siaj okuloj oni povas koni koron de antikvuloj. Tio estas graco
por pilgrimado kaj ĝojo de vivo. Forgesante penigan vojaĝon, mi larmojn faligis.
Rim.:Oono-ason-Azumabito (?-742), servante al grand Rim a generalo Huziwara-no-Umakai
(694-737), ekspediciis por konkeri jezanojn (ainu kaj aliajn nordulojn) kaj konstruis la
kastelon Tagazyou. “Ason” estis la dua alta rango en 8-ranga hierarkio, establita de la
imperatoro Tenmu. Emi-no-ason-Asakari devas esti Huziwara-no-Asakatu, filo de Emi
Osikatu (Huziwara-no-Nakamaro 706-764). Je la komenco de epoko Tenpyouhoozi Asakatu
fariĝis generalo-gubernatoro de provinco Mutu, sed li estis mortigita kune kun sia patro, kiu
ribelis kontraŭ Doukyou (?-772) en 764.
ࠊ࡚ཎⓙࡦ࠶ࡦ࠶ࡢᯇࠋபᒣᯇᮎ࡚ࡾ㐀ࢆᑎࡣᒣᯇࡢᮎࠋࡠᑜࢆ▼ࡢᕝἈ⋢ࡢ⏣㔝ࡾࡼࢀࡑ
ᾆࡢࡲሷࠊ࡚ࡾቑࡶࡉࡋ࡞ࠊࡁࡇࡢࡃࡣ⤊ࡶᮎࡢࡾዎࡿࡠࡽࡘࢆᯞࠊࡋࣁࢆࡡࡣ
ࡁࡇ⯚ᑠࡢࡲ࠶ࠋࡋࡕ⛬ࡶᔱ⡹ࠊࡍኤ᭶ኪࠊ࡚ࢀࡣ⪵✵ࡢ᭶㞵ࠋ⪺ࢆࡡࡢධ㐂
ኪࠋஓࢀࣁ࠶࠸ࠊ࡚ࢀࡽࡋࡶࢁࡇࡇࡴࡅࡳࡼࡶࡋ࡞ᡭ⥘ࠊࢅࡇࢅࡇࡘࢃ⫲࡚ࢀࡘ
ࡦ࡞ࡦࠊࡍࡽ࠶ࡶ⯙ࡍࡽ࠶ࡶᖹᐙࠋࡿࡓࢆࡢࡶபࡾETXୖዟࠊ࡚ࡋࡽ࡞ࢆ⍇⍈ࡢἲᖌ┠┣
ぬṦࠊࡽࡢࡶࡿࡉࢀࡍࢃ㑇㢼ࡢ㎶ᅜࡍࡉࠊࢀࡅࡋࡲࡋ࠺ࡕᯖࠊ࡚ୖㄪᏊᡴࡿࡓ
ࠋࡿࡽ
Post tio mi vizitis la lokojn ofte pritematajn en poezio, la riveron Noda-no Tamagawa, la
ŝtonon Oki-no Isi. Ĉe Sue-no Matuyama, la fama loko pro ampoezio, fondiĝis templo, nomata
Matusyouzan. Tial do inter pinarboj troviĝas ĉie tombejoj. Al mi estas ege triste, ke tia fine
devas esti la sorto de amrilatoj, kunĵurintaj eternan nedisigeblan parecon, kvazaŭ la birdoj
kun nur unu paro da flugiloj aŭ kvazaŭ du alligitaj branĉoj. Ĝuste tiam mi ekaŭdis vesperan
sonorilon en la golfo de Siogama. Iomete sereniĝis ĉielo dum maja pluvo kaj videblas svage
vespera luno, kaj proksime kuŝas la insulo Magaki-ga Sima. Fiŝistoj remas boatojn,
revenante hejmen, kaj laŭtvoĉe interdividas siajn fiŝkaptaĵojn. Mi komprenas la signifon de
la malnovaj poezioj, kiuj kantis “Kortuŝas ŝnuro, altiranta fiŝ-boaton”, des pli emociata mi
estas.
Ĉi-nokte blinda bonzo-menestrelo ludis bivon-liuton kaj rakontante kantis baladon-ĵoruron
de Oku provinco. Ĉi tio ne estas simila al recitado de Heike monogatari, kaj ne estas danco.
Li kantas kun rureska tono kaj iomete bruas ĉe oreloj, sed al mi ŝajnas ĝi tre laŭdinda, ne
forlasanta la tradicion de la provinco.
Rim.: Noda-no Tamagawa, Oki-no Isi, Magaki-ga Sima Rim kaj Sue-no Matuyama estas ĉiuj la
lokoj de poezia kuseno en poemaroj de Kokin, Sin-kokin, kaj Senzai. Sue-no Matuyama [Fina
Pinmonto] estas fama kiel la monto por ĵurado de amo. Unu poezio en Kokinsyuu kantas
rialate al ĉi tiu loko: “Se mi perfidus vin, eĉ ondoj transfluus pinmonton Sue-no Matuyama”.
Kiel simbolo de firma amo estas uzata la citado el “Chang hen ge” de Bai Juyi (772-846):
“Birdoj kun unu paro de flugiloj, du alligitaj branĉoj”. Estis du poemoj, kiuj versis pri
kortuŝanta ŝnuro: unu en Kokinsyuu, alia ĉe Minamoto Sanetomo en Hyakunin-issyu (De
cent utaistoj – cent utaoj).
Rim.: Unuj blindaj bonzo-menestreloj (Biwahousi) ap Rim artenis al la blindula metia kolektivo,
nomata “Toudou”, kaj aliaj nur kiel ludantoj de budhisma kanto apartenis al budhisma sekto
Tendai. El tiuj preskaŭ ĉiuj kantis la historion de Heike, ludante bivon-liuton. Sed en la
provinco de Sendai estis aparta skolo de Biwahousi, kiu ludkantis Oku-ĵoruron (baladon de
la provinco Oku), i. a. la historion de Minamoto-no Yositune. Kolektivo “Toudou” konsistis ne
nur el muzikil-ludantoj, sed ankaŭ el masaĝistoj kaj akupunkturistoj-kaŭterizistoj, kaj donis
al blindaj membroj rangojn kiel “kengyou”, “zatou”, “koutou”. En 1871 ĝi estis abolita.
㔜௫㝵ࡢ▼ࠊࡸࡦࡽࡁ᳹ᙬࠊࡃࡋࡩᐑᰕࠊ࡚ࢀࡽࡏ⯆ᅜᏲࠋࢶユ⚄᫂ࡢ❟᪩ᮅሷ
ࡇࡍࡲࡋࡲࡓࡽ࠶㟋⚄ࠊ࡚ࡲࡦࡉࡢሻᅵᯝࡢ㐨ࡿ࣯ࠋࡍࡸ࣯ࢆࡁ⊒/ࡢࡅ࠶ᮅ᪥ࠊࡾ
ࡑ࿃ᅜࡢ㢼࠸ࠊࢀ࡞㈗ࠋࢀࡅ⚄๓ྂࡁᐆ⇠᭷ࡢࡡࠋᡞࠊ࡚ࡶ࠾ࡢࡽࡦ୕ᩥᖺἨ
ెࠋኈஓࡢᛅᏕ⩏ຬࣁῺࠋࡋ⌊ࢁ࣯ࡑࠊ࡚ࡦ࠺๓ࡢ┠ಜࡢⓒᖺ᮶ࠋ᭷㑻ᐤ㐍୕
ࠋࡾபࡩࡀࡓࡋࡓࡲࡶྡࠋࡋᏲࢆ⩏ࢆ㐨⬟ㄔேࠋࡋ࡞பࡍࡣࡓࡋ࡚ࡾ⮳
Frumatene ni adorvizitis la sanktejon Myoozin en la urbo Siogama. Granda feŭdestro,
Date Masamune, rekonstruis ĝin, tial kolonoj estas dikaj, kolorigitaj ĉevronoj estas brilegaj,
ŝtonaj ŝtuparoj estas alte metitaj unu sur aliaj, kaj matena sunradioj briligas vermiljonan
sanktan barilon. Ĝis la fino de la vojo, ĝis la limo de la malpura lando gardas nin ĉiam la
sankta spirito, tiu kredo estas la moro de nia lando. Ha, kiel kara tio estas! Fronte de la
sanktejo staras malnova lanterno. Sur la fera surfaco estas skribita: “En la 3-a jaro de Bunzi
[1187] oferdonacis ĝin Izumi-no Saburou”. Tio nun prezentas al mi lian bildon antaŭ 500 jaroj,
do ekstreme emocias min. Li estis la persono, brava, justama, fidela al la mastro kaj obeema
al gepatroj. Ĝis nun oni ne devas ne respekti lian bonan nomon. Vere dirita estas: ”Oni devas
fidele sekvi la vojon kaj gardi justecon, la fama nomo ankaŭ sekvas mem spontane tion”.
Rim.: Izumi-no Saburou estas ali-nome Huziwara Tada Rim hira (1167-1189), la tria filo de
Huziwara Hidehira (?-1187), kiu akceptis kaj protektis generalon Yositune, rifuĝintan en la
provincon Oku. Tadahira mortis, defendante Yositune, kiam lia frato, Yasuhira (1185-1189),
atakis la lastan laŭ la ordono de Yoritomo.
ࠋࡃࡘ☾ࡢࡲࡋᑠࠋ㔛వ㛫ࠋࡿΏᔱᯇ࡚ࡾࢆ⯪ࠋࡋࡕ᪥᪤༗
Ụ࡚ධࢆᾏࡾࡼ༡ᮾࠋࡍࢆ†Ὕᗞすࡑࡼࢆࠊ࡚ࡋዲ㢼ࡢ୍➨ᢇ᱓ࣁᔱᯇࠊࢀࡓࡾࡩᢚ
ࣁࡿ࠶ࠋἼࣁࡢࡶࡍࡩࠊᣦࢆኳࡣࡢࡶḬࠊ࡚ࡋᑾࢆᩘࡢࠎᓥࡩ࣯ࡓࢆ₻ࡢ㔛ύỤ୕୰ࡢ
ࡇࡍඣᏞឡࠊࡾ࠶ࣝᢪࠊࡾ࠶ࣝ㈇ࠋࡿ࡞ࡽࡘྑࠊࢀࢃࡾᕥࠊ࡚SUB㔜୕ࠊࡾ࡞ࡉ㔜
Ẽࠋࡋࡇࡿࡓࡵࡓࡽࡘࡢࢆᒅ᭤ࠊ࡚ࡵࡣࡓ྿ⴥộ㢼ᯞࠊࡸࡲࡇࡾࡳࡢᯇࠋࡋ
ࡢࢀࡘ࠸ኳᕤࡢ㐀ࠋࡸࡉࢃࡿࡏ࡞ࡢ࣑ࢫᒣࠊ᫇ࡢ⚄༓᪩ࠋࡩ⢝ࢆ㢦ࡢே⨾࡚ࡋ↛✾Ⰽ
ࠋࡴࡉᑾࢆモࠊࡦࡿࡩࢆ➹ே
Tago jam proksimiĝas al tagmezo. Pruntpreninte boaton, ni transveturis al la insuloj
Matusima. Distanco estas du leŭgoj [ĉ. 8 km], ni atingis rifozan bordon de la insulo Ozima.
Nu, kvankam estas dirita multo pri Matusima, tamen ĝia pejzaĝo estas la plej bela en
Japanio, kaj ne cedas al ĉinaj pejzaĝoj de lagoj Dotei [Dongting] kaj Seiko [Xihu]. El
sudoriento sterniĝas maro, interne en 3 leŭgoj de golfo svarmas tajdo, kvazaŭ la rivero en la
ĉina Sekkou [Zhejiang]. Kolektiĝas multaj diversaj insuloj, unuj altaj turnas sin al ĉielo, aliaj
malaltaj kuŝas sur ondoj. Unuj insuloj troviĝas duoble surmetitaj, aliaj trioble, kaj disiĝitaj
maldekstre, kunmetitaj dekstre. Unuj portas dorse aliajn, kaj brakumas en sia sino. Same,
kiel oni karesas siajn infanojn kaj nepojn. Delikata estas verdo de pinarboj, kies branĉoj kaj
folioj estas kurbigitaj per ventoj el maro, kvazaŭ la spontana arto de kurbiĝo. La pejzaĝo
estas tiel alloga, kiel vizaĝo de belulino. Ŝainas, ke tion kreis la monta dio Ooyamazumi en
mitologia pratempo de japanaj dioj. Kiu povus esprimi per penikoj kaj vortoj la arton de ĉiela
inĝeniero?
Rim.: Inter Shanghajo kaj Ninpo estas la golfo de Z Rim hejiang (Ĝeĝiang) en la Flava Maro. Tie
troviĝas belega insularo, tre simila al Matusima. Basyou ne povis vidi Zhejiang, ĉar tiam
Japanio fermis la regnon. Sed li rekte komparis ambaŭ pejzaĝojn. Vera poeto povas prezenti
al si eĉ la nevideblan per siaj okuloj. Vizitinte la insulon Puduoshan en 2009, mi kaj mia
edzino miregis je similecon de pejzaĵoj de Matusima kaj la maro de Zhejiang. Basyoo ne
enmetis sian hajkon pri Matusima en la vojaĝlibro de Streta vojeto, kvankam li verkis unu
kaj publikigis ĝin en alia prozo pri Matusima. Laŭ mia opinio, li estas fidela al sia penso, ke
per vortoj ne estus esprimebla la arto de ĉiela inĝeniero, la monta dio, nomata Ooyamazumi.
Ĉi tiu dio estas filo de Izanagi kaj Izanami, kaj patro de Konohanasakuya-hime. Estas
notinde, ke Basyoo ĉi tie kredas je japana tradicia ŝintoisma dio, kiel ĉiela inĝeniero. Por
esprimi de koncepto “la arto de ĉiela inĝeniero” ĉe Basyoo oni apogas je ĉina filozofio,
(ekzemple, je Lao-zi kaj Zhuang-zi, je Zhu-zi en Song epoko,) kiu vidas Qi (Eteron) kaj Li
(Logoson) kiel Kreinto de la universo, senfine disvolviĝanta kaj ŝanĝanta. Vere, Basyoo lernis
ĉinan filozofion, sed li ofte citadas ankaŭ japanajn diojn kiel kreintoj de belega naturo.
Kvankam ne enmetita en Taglibro, tamen li versis jenan hajkon pri la pejzaĝo de Matusima.
Ha, insuletoj!
En mil pecetojn disrompiĝintaj
Sur somera maro
[Simazima ya tizini kudakete natu no umi]
En la akademia mondo ne estas aprobita tia legendo, ke estus versita de Basyoo jena hajko
pri Matusima.
Ha, Matusima,
Ho, Matusima,
Ha, Matusima!
[Matusima ya Aa, Matusima ya Matusima ya]
En Matusima kun bildoj [Matusima-Zusi] de Sakurada Shuuho ĉi tiu hajku estas prezentita
kiel verso de Taharabou el provinco Sagami, kvankam la voĉadmira vorto “Aa” [Ho] estis
anstataŭgita per “Sate”[Nu].
ᮌ㝜ࡢᯇᑗࠋ᭷࡞▼⚙ᗙࠊ㊧ࡢᐊูࡢᖌ⚙㞼ᒃࠋᔱஓࡿࡓᡂฟᾏࠊ࡚ࡁ࣯ࡘᆅࡣ☾㞝ᔱ
ࡋࣁேࡿ࡞࠸ࠊࡋ࡞ఫᗡ㛩ࡢⲡࡿࡓ↮ᡴ࡞➟ᯇࠊⴠࠊ࡚ࡾౝ࠼ぢࠎ⛥ࡶேࡩ࠸ࢆୡ
ᐟ࡚ࡾᖐୖỤࠋࡴࡓࡽ࠶ཪࡵ࡞ࡢ࡚ࡾ⛣᭶ᾏࠊᐤ❧ࡃࡋࡘ࡞ඛࠊࡽ࡞ࡍࢀࡽ
ࠋࢀࡿࡽࡏࡣᚰᆅࡿ࡞ጁ࡚ࡲࡁࡋࡸ࠶ࠊࡑࡇࡿࡍ᪑ᐭ୰ࡢ㢼㞼ࠊ࡚సࢆ㝵ࠊ㛤ࢆ❆ࠊࡣࢀồࣤ
ᯇᔱࡸ㭯㌟ࡍࡁ࣯ࢀࢆ᭯ Ⰻ
ࡽ࠺ࡀᯇཎᏳ㐺ࠋリ᭷ࡢᔱᯇ⣲ᇽࠊ࣯ࡿࢃࢆᪧᗡࠋࡍࢀࡽࡡ࠸࡚ࡋࡴࡽ╀࡚ࡕࢆཱྀࡣண
ࠋࡾ࠶ྃᏊⓎ⃮࣭ୟᮡ㢼ࠋࡍࡢࡦࡼࡇ࡚ゎࢆ鹵ࠋࡿࡽ㏦ࢆḷࡢࡲࡋ
Ozima estas la insulo, piedirebla de kontinento, etendiĝas en maro. Tie restas la ruino de
aparta kabano kaj la sid-roko por Zen-medito, kie kontempladis Zen-majstro Ungo. Eĉ nun
tie aŭ tie sub pinarboj troviĝas ermitoj, kiuj loĝas trankvile en la ermitejo el herboj, kuirante
malriĉan manĝaĵon de forĵetita rizo per fajro el pinkonusoj. Ne sciante, kio ili estas,
scivoleme mi alvenis al ili. Dume pejzaĝo transformiĝas tre alia ol tage, la luno reflektata sur
maro brilludas. Reveninte al la marbordo, ni trovis gastejon, kiu havas du etaĝojn kun
fenestroj rigardantaj al la maro. Tie mi kuŝis aerumate en naturo, kaj ĝuis mirindan, la plej
misteran senton. Sora versis:
Ho, Matusima!
Ĉi tie en gruon
Metamorfiĝu kukolo!
[Matusima ya turu ni mi wo kare hototogisu]
Mi, ferminte buŝon, penadis ekdormi, sed ne povis dormi. Kiam mi disiĝis de mia lasta
ermitejo, s-ro Sodo versis ĉine poezion pri Matusima kaj s-ro Hara Anteki ankaŭ donis al mi
utaon pri la pinaj golfetaj insuletoj [Matugaurasima]. Ĉi-nokte, elpreninte ilin el tornistro,
mi igis ilin akompanantaj amikoj. Kaj ĉe mi estis ankaŭ hajkoj de s-roj Sanpuu kaj Zyokusi.
Rim.: La insuleto Ozima estas alligita al kontinent Rim o per ponto. Zen-majstro Ungo (1582-
1659) restarigis la templon Zuiganzi. Estas dirite, ke lia disciplo estis Buttyou, la instruisto
de Basyoo. Yamaguti Sodou kaj Hara Anteki estas amikoj de Basyoo. Sanpuu kaj Zyokusi
estis lernantoj de Basyoo. Kial ĉi tie Basyoo nur legas la verkojn de siaj amikoj kaj
lernantoj ? Kial li nur citis la hajkon de Sora kaj ne enmetis sian hajkon en la ĉapitro de
Matusima? Tio restas por ni enigma, ĉar unu el celoj de la vojaĝo estis la vizito de Matusima,
kiel skribite en la komenco de la libro. Estas dirite, ke ĉi tie estas influo de ĉina literatura
tradicio: “oni mutas ĉe la pleja beleco”.
༑୍᪥⍞ᒾᑎユࠋᙜᑎ୕༑ୡࡢ᫇ࠊ┿ቨࡢᖹᅄ㑻ฟᐙ࡚ࡋධ၈ࠊᖐᮅࡢᚋ㛤ᒣࠋࢫᚋࢽ㞼
ᒃ⚙ᖌࡢᚨࠊ࡚ࡾࡼᇽ⏉ᨵࠊ࡚ࡾ㔠ቨⲮཝගࢆ㍤ࠊࢩషᅵᡂᑵࡢఞ⸛ࠋࡿࡅࡾࢀ࡞ࣁ
ࠋࡿࣁࡓࡋࡸࡃࡘ࠸ࣁᑎࡢ⪷ᙼぢ
En 11-a tago de kvina monato, vizitis templon Zuiganzi. Havas jam 32 generaciojn de
ĉefbonzoj ĉi tiu templo. Refondis ĝin Makabe-no Heisiro, reveninta el Ĉinio. Li, bonziĝinte,
iris al Ĉinio. Poste dank’ al virta penado de Zen-majstro Ungo estis rekonstruitaj sep haloj
kun tegolitaj tegmentoj, kun oraj muroj kaj ornamoj, brilantaj de lumo, montriĝas la
grandega templo por realigi paradizon de Budho. Mi sopiras ankaŭ scii, kie do staris la
templo de la sanktulo Kenbutu Hiziri.
Rim.: Laŭ la taglibro de Sora ili adorvizitis la te Rim mplon Zuiganzi en 9-a tago [26 de Junio]. La
templo estis fondita unue de fama bonzo-majstro Ennin (794-864), nomata Zikaku-daisi. Sed
la regento Houzyou Tokiyori (1227-1263) elpelis el la templo 3000 da bonzoj, apartenantoj al
Tendai sekto, kaj anstataŭe nomumis la novan ĉefbonzon Makabe-no Heisirou, nomata
Housin, post tiam ĝi fariĝis la baza templo de Zen-Budhismo en Norda provinco. Poste la
grandsinjoro Date Masamune (1567-1636), invitinte la zen-majstron Ungo, rekonstruis ĉi
tiun templon. Piskaino, la hispana, vizitinta ĝin en 1611, skribis, ke ĝi, kiel ligna konstruaĵo,
estas la unua en la mondo laŭ grandeco kaj estas egala al la ŝtona konstruaĵo de Escorial en
Madrido. Kenbutu Hiziri [Budhaonvidanto] estis asketo-bonzo, profunde adorita de Saigyou.
Laŭ Sora ili veturis de Siogama al Matusima per ŝipo kaj unue iris al la templo Zuiganzi,
kaj poste iris al insuleto Ozima vidi la sidlokon por Zen-meditado de Ungo. Oni diras, ke
ĝuste tie estis ankaŭ la loko por askedado de Kenbutu Hiziri. Basyou kun Sora devis vidi
ankaŭ la monumenton de fama zen-bonzo Itizan Itinei (Yishan Yining), sendita al Japanio de
Yuan dinastio, tamen pri tio Basyou ne enskribis en la vojaĝlibro.